کارکرد رسانه در امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر/ واژه‌ای که کلیشه‌سازی شد
به گزارش خبرگزاری بسیج خراسان رضوی از مشهدمقدس، محمدمهدی خالقی، نویسنده، فعال رسانه و فیلمساز با اشاره به کلیشه‌سازی شدن تصویر عمومی مردم از واژه امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر اظهار کرد: دلیل کلیشه‌سازی از واژه امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر را باید در دست‌اندرکاران و سیاست‌گذاران و اهالی رسانه که دلسوز این مسئله هستند، جستجو کرد. اصلی‌ترین دلیل، کاریکاتوریزه کردن این واژه با ارزش‌گذاری‌های محدود و غیرمنطقی است.
وی در خصوص کلیشه‌سازی امربه‌معروف و حجاب در فضای رسانه‌ای کشور افزود: همان‌طور که می‌دانید، کاریکاتور با ابزار تغییر ارزش‌گذاری و به‌هم‌ریختن ابعاد اصلی و دورکردن تصویر از تناسبات به چشم می‌آید. محدودکردن امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر به چند موضوع محدود مانند حجاب، باعث به‌هم‌ریختن تناسبات و کلیشه‌ای انگاشتن این واجب فراموش شده اسلام شده است.
در کنار نهی‌ازمنکر، امربه‌معروف هم واجب شرعی است!
خالقی در باره چگونگی کلیشه‌زدایی با استفاده از ابزار رسانه تصریح کرد: مردم با شنیدن عنوان امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر به یاد فقط یک یا دو مصداق می‌افتند که این خلاف عدالت و خلاف عمل به یک واجب قطعی دین است. اگر مصادیق امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر وسعت گرفته و به همه شئون زندگی جامعه اسلامی بسط پیدا کند و نهی‌ازمنکر فقط واجب تلقی نشده و امربه‌معروف نیز هم عرض آن مورد توجه قرار گیرد؛ این واجب که جزو فروع دین است، به لایه‌های بیشتری از اجتماع نفوذ کرده و موجب تأثیرگذاری بیشتر و دورشدن از کلیشه خواهد شد. همچنین در بسط معنای این تکلیف شرعی، باید امربه‌معروف هم در کنار نهی‌ازمنکر قرار گرفته تا توازن برقرار شود. البته منظور از این کلام مختصر، نفی کارکردهای امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر در مسئله بسیار مهم، حیاتی و کلیدی عفاف و حجاب نیست.
وی ادامه بیان کرد: یکی از کارکردهای رسانه، تغییر و تصحیح نظام ارزش‌گذاری در هر مسئله است. با استفاده از رسانه می‌توانیم یک ارزش را بی‌ارزش و بالعکس نشان دهیم. رسانه همچنین می‌تواند اهمیت و شیرینی عمل به دستورات اسلام را تبیین کند. در حقیقت رسانه در صورت نشستن برجای درست، می‌تواند امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر را به‌عنوان یک ضرورت و یک ابزار کارآمد برای همه اقشار جامعه با هر نوع سلیقه‌ای معرفی کند.
این فعال رسانه و پژوهشگر در خصوص نقش رسانه در هدایت رفتاری جامعه با ارائه الگوهای متناسب اجتماعی توضیح داد: مهم‌ترین ابزار در رسانه، استفاده از روایت و درام است. در صورت اعتلای رسانه به ابزاری برای انتقال روایت‌های واقعی و حقیقی از زندگی مردم و ایجاد جذابیت دراماتیک در همه قالب‌ها، رسانه می‌تواند تأثیرگذاری خود را ارتقا بخشیده و در نهایت به‌عنوان یک هدایت گر در مناسبات جامعه نقش ایفا کند.
وظیفه رسانه در آموزش مسئولیت‌پذیری اجتماعی
وی درباره چگونگی آموزش مسئولیت‌پذیری اجتماعی در رسانه خاطرنشان کرد: هنگامی مخاطب می‌تواند خود را به‌عنوان یک سلول از پیکره جامعه، مسئول بداند که سرنوشت خود را با سرنوشت جامعه یکی بداند. اگر مردم همواره خود را سوار بر یک کشتی و در تلاطم امواج، سرنوشت خود و دیگران را گره‌خورده با هم بدانند، به‌طورقطع در برابر هر تغییر و تبدلی در مسیر حرکت کشتی واکنش نشان خواهند داد. تبدیل‌کردن این مفهوم به محصول قابل‌فهم و قابل‌هضم، وظیفه رسانه است.
خبرنگار: محدثه رأفتی خداپرست
